Licht. De eerste helft van onze bedrijfsnaam. En al 57 jaar mijn achternaam. En toch is dat niet de reden waarom het eerste woord van dit blog Licht is.

Mijn opa zaliger schreef knappe gedichten met eindeloos veel variaties op een woord als Licht: kaarslicht, zonlicht, buitenlicht en vederlicht. Enzovoort. Dit kon hij ook met een woord als boek of pen, een woordkunstenaar was hij, ik vond dat indrukwekkend als kind.

Licht

Helemaal in de decembermaand inspireert het woord Licht; we zien het in oneliners geschreven, op kerstkaarten gedrukt, en in spirituele of kerkgemeenschappen wensen we elkaar licht toe in de aanloop naar en met kerst. Juist omdat het buiten zo donker is geworden, we al vroeg kaars- of ander licht aandoen en we het meer van ons binnenlicht moeten hebben. Helemaal nu in deze tijd die ik ook als vervreemdend ervaar.

Mijn naam is mij dierbaar. Vertrouwd, misschien wel vooral om deze reden. Ik voel er een opdracht in, en eigenlijk is dat niet het goede woord. Een ‘calling’ zoals de Britten zeggen. Het is een appèl van binnenuit om telkens weer, elke dag opnieuw, juist in donkere momenten contact te houden en te maken met dit licht. Een ander zou het de bron noemen, weer een ander ‘het zelf’, ik houd het bij licht.

Een licht dat werkt als kompas

En zo las ik afgelopen week het jeugdboek LICHT geschreven door Angela Machiel -Guepin. Zij was de leerkracht van onze zoon Thomas en schreef een ontroerend mooi verhaal over ene Jacques, een Franse jongen van 7 jaar die op een dag voelt dat het de laatste keer is dat hij de grote en vertrouwde tuin van zijn grootouders zal zien in Zuidfrankrijk. Niet lang daarna wordt hij blind door een ongeluk.

Natuurlijk is hij opstandig, verdrietig en boos en toch ontdekt hij al snel dat er een ander en veel sterker licht in hem is. Een licht dat werkt als kompas, raadgever en vriend. Hij ontwikkelt zich vanuit de overtuiging dat hij zelf zijn enige beperking is en het blijkt dat hij veel meer kan en doet dan anderen voor mogelijk houden. Als hij zestien is start hij tijdens de tweede wereldoorlog in Parijs een verzetsgroep, die uitgroeit tot een van de grootste van Frankrijk. Zelfs als hij en zijn beste vrienden verraden worden en hij in werkkamp Buchenwald terecht komt, overleeft hij in contact met zijn eigen licht.

Voelen maakte kwetsbaar

Ook Edith Eva Eger, zij schreef het inmiddels overbekende boek De Keuze, waarin ze haar levensverhaal vertelt en hetzelfde principe of beter gedachtengoed deelt: niemand kan mij mijn gedachten afnemen, mijn zelf.  Zij overleefde vernietigingskamp Auschwitz, werkkampen en dodenmarsen, en in de omstandigheden waarin zij en haar zus (en miljoenen anderen) verkeerden, was het levensgevaarlijk om te voelen. Voelen maakte kwetsbaar en daarmee redde je de volgende dag niet. Pure overleving dus.

Wel hield zij tot het laatst toe vast aan het leven in zich: de vrijheid in haarzelf. Elk sprankje leven of licht was genoeg om voor te leven. In haar leven na de bevrijding werkte ze aan haar innerlijke bevrijding uit haar eigen gevangenis van pijn en beperkende gedachten en overtuigingen. Ze ontwikkelde zich tot een begaafd psychotherapeute in de stelligste overtuiging dat ze alleen middels haar eigen heling iets voor haar cliënten kon en kan betekenen. Inmiddels is ze 92 jaar oud en werkt ze nog steeds in haar eigen praktijk en geeft lezingen wereldwijd.

Waarom schrijf ik dit? Voor het eerst wil ik iets heel persoonlijks delen. En dat is spannend, want kwetsbaar.

Onze eigen deelnemers zagen mij afgelopen half jaar kaal worden als gevolg van een behandeling. Sinds maart 2019 weet ik dat ik uitgezaaide darmkanker heb. Niet alle kuren die ik doe hebben haaruitval tot gevolg, deze wel. Dus toen de bomen weer blad kregen in het voorjaar verloor ik mijn grote bos haar en dat vond ik moeilijker dan ik dacht. Alle blikken en opmerkingen van onbekenden en bekenden: ineens ben je zichtbaar ziek.

Sinds mijn laatste kuur in september groeien er weer mooie, zachte grijze en witte haren terug. En krijg ik allerlei complimenten; dat is fijn. Sinds ik vorige week ben begonnen met een nieuw behandelingstraject gun ik mijzelf een periode van rust en bezinning.  Vaak stel ik mijzelf de vraag: leef ik mijzelf? Voel ik mijzelf en leef ik mijn licht. Omdat ik een keuze heb, elke dag opnieuw, hoe ik de rest van mijn leven doorbreng en ik van betekenis kan zijn, voor mijzelf en anderen.

Kwetsbaarheid en kracht

Een ziekteproces is een rouwproces. Rouwen om wat is geweest en nooit meer terugkomt. Ik zal nooit meer dezelfde Machteld zijn. Elke ervaring, ook pijnlijke, geven besef van kwetsbaarheid en kracht. En dat geldt natuurlijk voor ieder mens. En ja, dat maakt mij ook rijker. En gek genoeg ook dankbaar. Nooit eerder heb ik zo kunnen voelen en begrijpen dat ik genoeg ben, goed genoeg ben. Dat je voluit kunt leven met eindigheid in het zicht. Dat je kunt werken, zo heet dat wat we doen, al noem ik het liever levenswerk, een manier is van leven. Werken vanuit liefde maakt heel veel mogelijk ontdekte ik. En veerkracht ontstaat door jezelf ook op de bodem te ontmoeten. En dat werk blijf ik met alle licht en liefde die erin en om mij heen is doen zolang ik kan. Zolang er leven is, is er hoop en dat is realistisch zei een fijne arts uit Rijnstate -ziekenhuis tegen mij. Zo is het. Ik hoop ieder van jullie nog op eigen wijze te ontmoeten, van hart tot hart. Van mens tot mens.

Machteld