Als kleine jongen groeide ik op in een gezin met een hardwerkende vader, een zorgende moeder en een broer. We hadden het naar omstandigheden in die tijd, jaren ’50-’60, best goed. Mijn ouders hadden een aardige lap grond waar veel groente verbouwd werd, daarachter lag het kippenhok. Al vroeg hielp ik mee in de tuin en leerde ik hoe je de aarde om moest spitten om weer een mooi tuinbed te krijgen. En ook stond ik er met mijn neus bovenop als mijn vader een kip of een konijn slachtte. Dat kon hij best goed.

Dat was mijn wereld. En ik had er op 10-jarige leeftijd veel vertrouwen in dat de knappe koppen aan de universiteit, de toen nog voornamelijk heren, de problemen die er waren zouden oplossen. Dat waren immers wetenschappers. Die wisten wat goed voor ons was.

Objectief onderzoek

Jaren later toen mijn beeld van de wetenschap al iets aan het kantelen was, kreeg onze dochter, net afgestudeerd in de marine biologie, een opdracht van haar prof om een literatuurstudie in opdracht van Rijkswaterstaat te doen. Een studie naar de toename van de bio-diversiteit als zeeweringen doorlaatbaar werden gemaakt, zodat er een slufterachtig gebied zou ontstaan.

Helaas bleek uit die studie dat de toename niet het geval was.
Ik herinner mij nog dat ik een zeer gefrustreerde dochter aan de telefoon had die uit ongenoegen net een zak chips leeg had gegeten. Haar prof had haar te verstaan gegeven dat die literatuurstudie een toename van bio-diversiteit moest laten zien.

Een eerste sterk signaal van hoe vervormingen van de wetenschap gebruikt worden om beleidsdoelstellingen te realiseren. Ik werd wakker. Ging meer lezen over objectiviteit en subjectiviteit. Zijn we als mens in staat om objectief onderzoek te doen of zo objectief mogelijk onderzoek te doen met testen en toetsen die herhaalbaar zijn en dan tot eenzelfde resultaat leiden?

Voorbeelden

En dat blijkt dan heel moeilijk te zijn.
Een tweetal voorbeelden:

Uit een nieuwsbrief van Richard de Leth (oersterk.nu):

“In mei dit jaar was ik op The Health Optimisation Summit in Londen. Daar sprak Aseem Malhotra ook.
Dit keer ging hij dieper in op de macht van Big Pharma. In de praktijk is de farmaceutische industrie de grootste financier van medisch wetenschappelijk onderzoek. Het resultaat is dat de meeste wetenschappelijke publicaties niet waar zijn. 
‘Hoe groter de (financiële) verwevenheid tussen farmacie en een wetenschappelijk gebied, hoe kleiner de kans dat de onderzoeksresultaten waar zijn.’
Het blijft vreemd en onethisch dat de farmaceutische industrie medisch onderzoek mag financieren. Het is de slager die zijn eigen vlees keurt”

En dat geeft een andere kijk op de kreten die ik ook steeds weer op sociale media lees: “is het wetenschappelijk bewezen”. En ook al beantwoorden we die vraag met JA. Het stelt dus niet altijd zoveel voor.

In het boek: De psychologie van het Totalitarisme van Mattias Desmet: prof klinische psychologie Universiteit Gent, vind ik de volgende gegevens:

Blz 29, 30, 31: “Wetenschap was bij haar geboorte synoniem met openheid van geest, een manier van denken die alle dogma’s overboord gooide en alle overtuigingen in vraag stelde. Maar naarmate ze opgroeide, verwerd ze zelf tot ideologie, overtuiging en vooroordeel.”

“In de mate dat het wetenschappelijk discours een ideologie werd, verloor het de kwaliteit van waarheidsspreken.”
“Dat alles vertaalde zich in een gebrek aan repliceerbaarheid van de bevindingen”
“in economisch onderzoek mislukte de replicatie in ongeveer 50% van de gevallen, in kankeronderzoek in ongeveer 60% en in biomedisch onderzoek in maar liefst 85% van de gevallen.”

Mijn conclusie: door de ervaringen in mijn leven ben ik allang die kleine jongen niet meer die een onbegrensd vertrouwen in de wetenschap had.
En toch zie ik nog dat we op dit moment nog in een wereld leven waarin we elkaar soms met de resultaten van wetenschappelijk onderzoek om de oren slaan. In mijn beleving om de eigen waarheid ondersteund te weten.

Laten we in veel gevallen de stelligheid waarmee wetenschappelijk onderzoek gepresenteerd wordt met een korrel zout nemen. En vertrouw meer op je eigen waarheid, op dat wat je lijf en je eigen gevoel aangeeft.